مقالات >> تغذیه >> دانستنی های تغذیه >>
دچار اسهال شدن، دلايل مختلفی دارد مثلاً : خوردن مواد غذايی آلوده و يا تحت فشار و استرس شديد روحی قرار گرفتن (مرگ عزيزان، طلاق و....)؛ بروز اسهال تحت هر عاملی كه باشد نياز به رعايت رژيم غذايی خاصی دارد كه از تشديد آن جلوگيری شود. در اين‌جا چندين مورد را توضيح می دهيم.
1- موز
موز يكی از موادی است كه برای سيستم گوارشی كه به‌هنگام اسهال به هم ريخته، مناسب می باشد، زيرا ميوه‌ای ملايم و سهل‌الهضم می باشد. موز به علت دارا بودن پتاسيم فراوان، می تواند در جايگزين كردن الكتروليت‌هايی كه در اثر اسهال از بدن دفع شده‌اند، كمک كند. از طرفی موز به‌علت داشتن پكتين فراوان (نوعی فيبر قابل حل) می تواند به جذب و حفظ مايعات در روده‌ها كمک كرده و از دفع آب و ساير مواد مورد نياز بدن جلوگيری می كند. موز هم‌چنين حاوی مقادير قابل توجهی از يک نوع فيبر قابل حل به‌نام اينولين (Inulin) می باشد كه يک پروبيوتيک است كه به رشد و تقويت باكتری های مفيد بدن كه در روده زندگی می كنند، كمک می كند.
2- برنج سفيد و سيب زمينی پوره شده
برنج و سيب زمينی از مواد نشاسته‌اي هستند كه سهل‌الهضم و كم فيبر بوده و براي معده و روده‌هايي كه در اثر اسهال به هم ريخته‌اند مناسبند. برنج را به‌صورت كمتر و بدون اضافه كردن كره و يا روغن مصرف كنيد، زيرا چربي براي سيستم گوارشي كه دچار اسهال شده مضر مي‌باشد.
3- سيب
سيب نيز مانند موز حاوي پكتين فراوان مي‌باشد. البته سيب خام به‌علت فيبر فراواني كه دارد براي سيستم گوارشي و روده‌هايي كه دچار اسهال شده‌اند مناسب نمي‌باشد و بايد سيب را به‌صورت پخته (كمپوت) مصرف نمود تا هضم آن بر دستگاه گوارش آسان‌تر باشد. در اين صورت علاوه بر بهره‌مند شدن از پكتين موجود در سيب از ساير مواد مغذي آن نيز بدن بهره‌مند مي‌شود.
4- نان تست و كراكر (بيسكويت بدون شكر)
زماني كه در شرايط سلامت هستيد و معده و روده‌هاي شما دچار اسهال نشده‌اند، حتي‌الامكان از غذاهاي كامل (حاوي سبوس) استفاده كنيد؛ اما زماني كه دچار اسهال مي‌شويد بهتر است از مواد غذايي غير سبوسدار استفاده نمائيد زيرا هضم آن براي روده‌هاي دچار اسهال آسان‌تر مي‌باشد. استفاده از بيسكويت بدون شكر مانند چوب شور به‌علت دارا بودن نمك در دورة اسهال مناسب مي‌باشد.
5- ماست
معمولاً در طي مدتي كه دچار اسهال مي‌شويد، توصيه مي‌شود از مصرف محصولات لبني خودداري كنيد اما ماست و دوغ از اين قانون مستثني مي‌باشند. سعي كنيد از دوغ و يا ماست‌هايي كه پروبيوتيك مي‌باشند استفاده كنيد، زيرا به حفظ باكتري‌هاي مفيد موجود در روده كمك مي‌كنند و سبب تقويت سيستم گوارشي بدن مي‌شوند.
6- مرغ بخار پز شده
گوشت مرغ بخار پز شده به‌علت دارا بودن بافت نرم و سهل‌الهضم بودن پروتئين آن، در دورة اسهال توصيه مي‌شود زيرا از اين طريق مي‌توان مقاديري مواد مغذي و مورد نياز را به بدن رسانيد. كره و انواع روغن‌ها براي سيستم گوارشي كه دچار اسهال شده است مناسب نمي‌باشد. بنابر اين از سرخ كردن و يا تفت دادن گوشت مرغ در اين زمان خودداري كرده و آن را به شكل بخارپز مصرف كنيد.
7- تمشك آبي
تمشك آبي خشك شده، داروي مناسبي براي دورة اسهال مي‌باشد. جويدن تمشك آبي و يا جوشانيدن و دم كردن آن به شكل چاي و مصرف نمودن آن توصيه مي‌شود. تمشك آبي به‌علت دارا بودن تانن سبب تسكين معده و روده‌هاي التهاب ديده در اثر اسهال مي‌شود. اين ميوه هم‌چنين حاوي تركيبات ضد باكتري و منبع خوبي از آنتي‌اكسيدانها مي‌باشد و به‌علت دارا بودن فيبر محلول پكتين براي بيماري اسهال بسيار مفيد مي‌باشد.
8- نوشيدنيهاي گياهي
از ميان انواع نوشيدنيهاي گياهي مي‌توان به دو نوع آن اشاره كرد: نعنا و بابونه
• چاي نعنا- نعنا بر روي سيستم گوارشي معده و روده‌ها، اثر مسكن داشته و سبب تسكين عضلات موجود در جدار روده‌ها شده و انقباض‌هاي رودهاي را كاهش مي‌دهد. چاي نعنا هم‌چنين سبب كاهش نفخ و گازهاي رودهاي مي‌شود.
• چاي بابونه- چاي بابونه نيز در كاهش التهابات معده و روده مؤثر بوده و اسپاسم‌هاي رودهاي را كم مي‌كند.
9- موارد ديگر
هويج پخته شده نيز به‌هنگام اسهال مي‌تواند مفيد باشد. ژلاتين (ژله) نيز از مواد غذايي است كه در دورة اسهال خوردن آن مجاز مي‌باشد. زيرا علاوه بر سهل‌الهضم بودن براي معده، به جبران آب از دست رفتة بدن كمك مي‌كند.
- موادغذايي كه نبايد خورد
مواد غذايي كه سبب تشديد و يا طولاني‌تر شدن دورة اسهال مي‌شوند عبارتند از:
غذاهاي تند، غذاهاي پرچرب، محصولات لبني، موادغذايي حاوي پنير فراوان، و مواد غذايي حاوي قند و شكر فراوان؛ هم‌چنين از خوردن مواد غذايي و نوشيدني‌هايي كه داراي كافئين و يا الكل مي‌باشند بايد خودداري نمود زيرا سبب از دست دادن آب بدن شده و بدن را با كم آبي بيشتري در دورة اسهال روبرو مي‌كنند.
اسهال در واقع نوعي واكنش بدن به ويروس و يا باكتري است كه وارد دستگاه گوارش شده و بدن درصدد دفع آن برمي‌آيد. بنابر اين متوقف كردن آن در ساعات اوليه ممكن است سبب بروز مشكلات ديگري در بدن شود. لذا به‌هنگام بروز اين مشكل حتماً به پزشك مراجعه كرده و از استفاده از داروهاي ضد اسهال كه در داروخانه بدون نسخه ارائه مي‌شوند، خودداري كنيد. اگر بر اثر اسهال دچار خشكي پوست، تشنگي، بي‌حالي و ضعف شده‌ايد حتماً به پزشك مراجعه نمائيد. براي جبران آب از دست رفته بدن، مصرف مايعاتي را كه براي اسهال مناسبند افزايش دهيد، مي‌توانيد از نوشابه‌هاي ورزشي (انرژي‌زا) كه حاوي الكتروليت‌ها مي‌باشند و مي‌توانند نمك از دست رفتة بدن را جبران كنند، استفاده كنيد.
منبع : سايت webMD
مترجم : نوري فرد