مقالات >> سلامت >> قلب،ریه،مغز >>
در اين مقاله سعی می كنيم نكات تغذيه‌ای مهمی را كه می تواند سبب پيشگيری و يا كاهش علائم ناشی از آسم (سرفه كردن، تنگی نفس، و يا خس خس سينه) شوند برای شما بازگو كنيم.
تركيباتی مانند: اسيد اسكوربيک، ويتامين B6، ويتامين E، اسيد رزمارينيک، اسيدهای چرب امگا3، منيزيم و برخی از تركيبات تغذيه‌ای ديگر می توانند در پيشگيری از علائم ناشی از آسم مؤثر باشند.
بيماران مبتلا به آسم بايد از مصرف برخی مواد غذايی و تركيبات مانند: سديم (نمک)، افزودنی های غذایی، مواد نگهدارنده، تخم‌مرغ، و لبنيات پرهيز داشته باشند. لازم به ذكر است كه مواردی كه گفته می شود نمی تواند جايگزين درمان‌های دارويی باشد و صرفاً جهت پيشگيری و يا كاهش بيماری می باشد و هميشه با مشورت پزشک مورد نظر از درمان‌های غذايی استفاده كنيد.
1) ويتامين B6 را به ميزان كافی مصرف كنيد.
يكی از تركيبات غذايی كه در تسكين دردهای ناشی از آسم می تواند مؤثر و مفيد باشد مصرف مواد غذايی سرشار از ويتامين B6 می باشد. تحقيقات نشان داده مصرف ويتامين B6 می تواند به‌طور چشمگيری از شدت حملات آسمی و تكرار آنها پيشگيری كرده و يا آنها را كاهش دهد. نقش ويتامين B6 در توليد تركيباتی (ATP ، CAMP) كه می تواند سبب تسكين بافتهای عضلانی و التهاب ديده مجاری ريوی شوند، بسيار مهم می باشد. ويتامين B6 در بسياری از مواد غذايی وجود دارد، به‌طور مثال موز يكی از مواد غذايی سرشار از ويتامين B6 می باشد كه می تواند در تسكين آسم مؤثر باشد.
2) مصرف مواد غذايی حاوی ويتامين C و E را افزايش دهيد.
ويتامين C به‌علت دارا بودن تركيبات آنتی اكسيدانی قوی در خنثی نمودن راديكال‌های آزاد بسيار مؤثر است. راديكال‌های آزاد مولكول‌های ناپايداری هستند كه می توانند سبب انقباض عضلات مجاری تنفسی گردند. تحقيقات نشان داده ويتامين C اگر به مقدار فراوان باشد می تواند ترشح تركيبات هيستامين را در بدن كاهش داده و اثرات آن را خنثی سازد. هيستامين، يک ماده شيميايی است كه در بدن توليد می شود و می تواند سبب افزايش التهاب در بيماران آسمی و انقباض مجاری تنفسی گردد. ويتامين E آنتی اكسيدان قوی ديگران است كه می تواند نشانه‌های بيماری آسم را در افراد كاهش دهد مانند: تنگی نفس، سرفه كردن، و خس خس كردن سينه. ويتامين C و ويتامين E مكمل يكديگر می باشند و زمانی كه با هم مصرف شوند، مؤثرتر واقع می شوند.
3) مصرف مواد غذايی حاوی كيورستين «Quercetin» را افزايش دهيد.
«كيورستين» يک «بيوفلاونوئيد» و آنتی اكسيدان قوی می باشد كه دارای تركيبات ضد التهابی و آنتی هيستامين می باشد، و نشان داده شده كه می تواند در تسكين و كاهش نشانه‌های بيماری آسم مؤثر باشد. مواد غذايی حاوی اين تركيبات عبارتند از: انواع سيب، پياز زرد و قرمز، كلم بروكلی، انگور قرمز، گيلاس، مركبات، چای، انواع توت (تمشک، زغال اخته)
4) مصرف گياهان حاوی «اسيد رزمارينيک» را افزايش دهيد.
اسيد رزمارينيک دارای نقش ضد التهابی و آنتی اكسيدان می باشد و در نتيجه می تواند اثرات آسم را تسكين و كاهش دهد. اثرات آنتی اكسيدانی اين اسيد حتی از ويتامين E نيز بيشتر می باشد. اين اسيد با تحريک سلول‌ها سبب ترشح تركيبات خاصی (Prostacyclins) شده و می تواند مجاری عبور هوا در شش‌ها را باز نگه داشته و سبب راحتی تنفس در افراد مبتلا به آسم گردد. اين اسيد در برخی گياهان يافت می شود مانند: گياه رزماری، مريم گلی، سوسنبر، آويشن، اورگانو، و مرزنگوش.
5) مصرف چربيهای امگا6- را كاهش و مصرف چربی های امگا3 را افزايش دهيد.
چربيهای امگا6- كه به آنها اسيدهای چرب ضروری نيز می گويند بايد به يک ميزان معينی مصرف شوند. زيرا وجود آنها برای انجام عملكردها و سلامت بدن ضروری است. از طرفی مصرف بيش از اندازه اين نوع اسيدها، می تواند برای افراد مبتلا به آسم مضر باشد. افزايش مصرف اسيدهای چرب امگا6 می تواند سبب افزايش التهاب در بدن شود.
از طرف ديگر اسيدهای چرب امگا3 دارای خاصيت ضدالتهابی می باشند. كارشناسان معتقدند نياكان ما، اسيدهای چرب امگا3- و امگا6- را تقريباً به يک ميزان برابر مصرف می كردند؛ در حاليكه رژيم‌های غذايی امروزه به‌ويژه رژيم‌های غربی (بيماران مبتلا به آسم در آن‌جا فراوان‌ترند) حاوی مقادير زيادی از اسيدهای چرب امگا6- و مقادير كمتری از اسيدهای چرب امگا3- می باشد.
يكی از راه‌های متعادل نمودن ميزان اسيد اسيدها در رژيم غذايی، كاهش مصرف روغن‌های گياهی تصفيه شده می باشد كه حاوی مقادير زيادی اسيدهای چرب امگا6- می باشند؛ از طرفی می توان با افزايش مصرف مواد غذايی مانند: گردو، دانه‌های سويا، تخم كتان، و برخی ماهی ها مانند سالمون، اسيدهای چرب امگا3- را افزايش داد.
6) در مصرف تخم‌مرغ و محصولات لبنی احتياط كنيد.
آلرژی غذايی و عدم تحمل برخی از مواد غذايی، اغلب با بيماری آسم در ارتباط می باشد. بيماران آسمی اغلب اظهار می دارند كه برخی مواد غذايی كه دارای اثرات سوء برای آنان می باشد، علائم آسم را نيز در آنها تشديد می كند. اگر چه آلرژی نسبت به مواد غذايی در افراد مختلف، متفاوت می باشد اما آلرژی نسبت به محصولات لبنی و تخم‌مرغ در ميان افراد مبتلا به آسم، شايع‌تر است.
7) مصرف مواد غذايی حاوی «كاروتنوئيدها» را افزايش دهيد.
كاروتنوئيدی به‌نام «بتاكاروتن» يک آنتی اكسيدان محلول در چربی می باشد كه با راديكال‌های آزاد مبارزه كرده و از انقباض ماهيچه‌های تنفسی توسط اين راديكال‌های آزاد جلوگيری می كند. از طرفی ويتامين A كه می تواند در بدن توسط بتاكاروتن ساخته شود، يک آنتی اكسيدان بوده و برای افراد آسمی مفيد است. مواد غذايی حاوی بتاكاروتن عبارتند از: سبزيجات و ميوه‌جات به رنگ سبز، زرد و نارنجی مانند: اسفناج، هويج، سيب زمينی، انبه، زردآلود، و طالبی. ليكوپن كه نوع ديگری از كاروتنوئيدها می باشد دارای نقش آنتی اكسيدانی قوی بوده و می تواند در تسكين علائم آسم مؤثر باشد. مواد غذايی حاوی ليكوپن عبارند از: گوجه فرنگی، زردآلود، خربزه، گريب فروت، و هندوانه.
8) مصرف مواد غذايی حاوی منيزيم و پتاسيم را افزايش دهيد.
تحقيقات نشان داده، منيزيم می تواند خطر ابتلا به آسم را كاهش دهد. رژيم غذايی سرشار از منيزيم می تواند سبب عملكرد بهتر شش‌ها و كاهش خس خس سينه در افراد مبتلا به آسم شود. برخی مواقع در بيمارستان‌ها برای درمان بيماران مبتلا به آسم مزمن و شديد، از تزريق منيزيم به بدن استفاده می كنند. منيزيم با اثر گذاشتن بر روی سلول‌های مجاری تنفسی، سبب انبساط سلول‌های ريوی شده و تنفس در بيماران آسمی را راحت‌تر می كند. علاوه بر اين، وجود منيزيم برای پايداری سطح پتاسيم در بدن لازم و ضروری است؛ پتاسيم ماده معدنی می باشد كه سبب بهبودی عملكرد ريه‌ها شده و ابتلا به آسم را كاهش می دهد. پتاسيم در مواد غذايی مانند: سبزيجات ريشه‌ای (چغندر، .....) و انواع لوبيا ديده می شود.
9) مصرف نمک را كاهش دهيد.
تحقيقات نشان می دهد مصرف زياد نمک طعام (سديم) می تواند علائم بيماری آسم را تشديد كرده و سبب تحريک مجاری تنفسی گردد. در مناطقی كه مصرف نمک طعام بالا می باشد، تعداد افراد مبتلا به آسم نيز بالاتر است. مصرف بيش از حد نمک طعام می تواند سبب محروم شدن بدن از ماده معدنی پتاسيم گردد در حاليكه اين ماده معدنی برای بدن مفيد بوده و سبب تقويت و بهبودی عملكرد ريه‌ها و كاهش خطر ابتلا به آسم به‌ويژه در كودكان می گردد. بنابراين برای مزه‌دار كردن غذاها به‌جای استفاده از نمک، از انواع چاشنی های گياهی و سالم استفاده نمائيد. هم‌چنين از نمک پنهان در بسياری از مواد غذايی آماده و بسته‌بندی شده، مواد غذايی كنسرو شده و مواد غذايی منجمد غافل نباشيد.
10) از مصرف موادغذايی حاوی مواد نگهدارنده و مواد افزودنی اجتناب كنيد.
برخی از مواد نگهدارنده و مواد افزودنی به انواع مواد غذايی آماده، می توانند سبب بروز آسم و يا تشديد علائم آسم در افراد شوند. تركيباتی كه می توانند سبب تشديد علائم آسم شوند عبارتند از: بنزوات، تارت رازين، مونوسديم گلوتامات و سولفيت. بنزوات، يک تركيب ضد ميكروبی می باشد كه در برخی محصولات به‌ويژه در نوشيدنی های غير الكلی استفاده می شود. تارت رازين، يک ماده رنگی مصنوعی است كه در بسياری از مواد غذايی فرآوری شده و آماده استفاده می شود مانند: سبزيجات كنسرو شده، انوع شيرينی جات و آب‌نبات، نوشيدنی های غير الكلی، انواع سُس، انواع چيپس، سوپ‌های آماده، برنج آماده، پاستاها، كره، انواع پنير، و انواع ترشی. مونوسديم گلوتامات (MSC) يک طعم دهنده می باشد كه در اكثر رستوران‌های چينی و بسياری از غذاهای فرآوری شده استفاده می شود. سولفيت يک ماده نگهدارنده می باشد كه در بسياری از مواد غذايی بسته‌بندی شده و نوشيدنی های الكلی مورد استفاده قرار می گيرند. بنابراين بهترين روش برای پرهيز از تركيبات مصنوعی و مضرّ در غذاها، استفاده از مواد غذايی تازه و غير فرآوری شده و ارگانيک می باشد.
طرز تهيه املت امگا3- با هويج و گوجه فرنگی- برای 4 نفر
مواد لازم :
2 قاشق غذاخوری روغن زيتون تصفيه شده
پيازچه، اسلايس شده، چند عدد
گوجه فرنگی، خرد شده 4 عدد
دو سوم فنجان، هويج فرنگی رنده شده
8 عدد تخم‌مرغ غنی شده امگا3
دو قاشق غذاخوری ماست كم چرب
يک دوم قاشق چايخوری مرزنگوش خشک شده و پودر شده
طرز تهيه:
تخم مرغ‌ها را به خوبی هم زده و سپس با بقيه مواد گفته شده به جز روغن زيتون، در ظرف بزرگی تركيب كنيد. در يک تابه نچسب و تفلون، روغن را ريخته و گرم كنيد، سپس مايه آماده شده را به روغن اضافه كنيد و اجازه دهيد تا يک طرف مواد پخته و برشته شوند، حال املت را برگردانده تا طرف ديگر آن نيز برشته شود، حال املت را در بشقاب برگردانده و با كمی پودر مرزنگوش آن را تزئين نمائيد.
منبع : سايت webMD
مترجم : نوری فرد