مقالات >> سلامت >> دانستنی های سلامت >>
«فيتواسترول» از گروه «استرول»ها می باشد كه منشاء گياهی داشته و از نظر تركيبات ساختمانی بسيار شبيه به «كلسترول» می باشد. افرادی كه رژيم غذايی آنان بيشتر از گوشت می باشد «فيتواسترول» كافی به بدن آنها نمیرسد زيرا «فيتواسترول‌ها» فقط در مواد غذايی كه منشاء گياهی دارند يافت می شوند. از آن‌جايی كه فيتواسترول‌ها، مزايای بسيار زيادی برای بدن دارند، پزشكان و كارشناسان تغذيه توصيه می كنند كه افراد مصرف مواد غذايی حاوی فيتواسترول را افزايش داده و يا از مكمل‌های فيتواسترول استفاده كنند. تحقيقات نشان داده فيتواسترول‌ها يكی از تركيبات مهم و ضروری برای بدن میباشند و وجود آنها در رژيم غذايی روزانه افراد ضروری است.
كلسترول
فيتواسترول‌ها مستقيماً بر روی سيستم گوارشی بدن تأثير میگذارند و از جذب كلسترول درون دستگاه گوارش به ميزان 40% جلوگيری میكنند. فيتواسترول‌ها نوعی چربی غير اشباع و جامد بوده كه در برخی گياهان وجود دارند و از نظر ساختمان مولكولی شبيه به كلسترول می باشند اين چربی گياهی میتواند از بروز سرطان پيشگيری كرده و خطر ابتلا به بيماری های قلبی را كاهش دهد؛ از اين رو وجود فيتواسترول‌ها در رژيم غذايی روزانه افراد به‌ويژه افرادی كه سابقه چربی خون بالا دارند (LDL) بسيار ضروری به نظر می رسد. يكی از دلايل پايين بودن ميزان كلسترول افراد گياهخوار، وجود فيتواسترول‌ها در مواد غذايی آنها می باشد زيرا اين تركيبات از جذب كلسترول در دستگاه گوارش تا حد زيادی جلوگيری میكنند. فيتواسترول موجود در مكمل‌های دارويی و هم‌چنين در مواد غذايی گياهی میتوانند سبب كاهش كلسترول خون شده و در نتيجه، اين امر به نوبه خطر ابتلا به بيماری های قلبی- عروقی را كاهش میدهد.
سلامت قلب
فيتواسترول‌ها نه تنها سبب كاهش سطح چربی خون می شوند بلكه دارای مكانيسمی هستند كه بدن را در برابر بيماری های قلبی - عروقی محافظت می كنند. سازمان (FDA) تائيد كرده است كه مصرف 8 گرم از اين تركيبات (در مواد غذايی گياهی و يا مكمل‌ها) در رژيم غذايی روزانه افراد، می تواند بيماری های قلبی را تا حد زيادی كاهش دهد.
البته كمی بعيد به نظر میرسد كه مكمل‌های دارويی حاوی فيتواسترول به تنهايی میتوانند در پيشگيری از بيماری های قلبی مؤثر باشند، اما فيتواسترول موجود در مواد غذايی گياهی كه طبيعی نيز میباشند میتوانند نقش مهمی در تقويت سلامت قلب داشته باشند.
سرطان
تحقيقات اوليه نشان داده، فيتواسترول‌ها میتوانند بدن را در برابر بروز 3 نوع سرطان: سينه، پروستات، و روده محافظت كنند. از اين رو افرادی كه رژيم غذايی گياهخواری دارند احتمال ابتلا به اين نوع سرطان‌ها در آنها كمتر است. علاوه بر اين، اين تركيبات نه تنها نقش پيشگيری كننده دارند بلكه زمانی كه فرد به سرطان مبتلا می شود می توانند در كاهش رشد تومورهای سرطانی مؤثر باشند.
اثرات ضد التهابی
برخی تحقيقات حاكی از آن است كه فيتواسترول‌ها می توانند به كاهش سلول‌های التهابی در بدن كمک كنند. بنابراين می توانند جايگزين‌های مناسبی برای برخی داروهای ضد التهابی مانند: استروئيدها و يا داروهايی مانند آسپرين و ايبوپروفن باشند. تركيبات فيتواسترول می توانند در كاهش درد، تب و ساير علائم ناشی از التهاب (التهاب‌های مزمن و يا كوتاه‌مدت) مؤثر باشند.
مضرات فيتواسترول‌ها
فيتواسترول‌ها، علاوه بر تمام مزايايی كه دارند، از عوارض جانبی نيز برخوردارند. يكی از عوارضی كه احتمال داده می شود بر اثر مصرف بيش از حد اين تركيبات رخ دهد، كاهش جذب ويتامين E در بدن می باشد و هم‌چنين كاهش جذب ويتامين D3. بنابراين توصيه می شود افرادی كه به ميزان زياد از فيتواسترول‌ها استفاده می كنند، از مكمل‌های حاوی ويتامين D و E نيز استفاده كنند. برخی از مواد غذايی كه حاوی تركيبات فيتواسترول می باشند عبارتند از: انواع ميوه‌ها، انواع سبزيجات، انواع مغزها (گردو، بادام، ....) و غلات و حبوبات.
مواد غذايی حاوی فيتواسترول:
فيتواسترول‌ها تركيباتی هستند كه در مواد غذايی گياهی وجود دارند و از آن‌جايی كه از جذب كلسترول در روده جلوگيری می كنند سبب كاهش چربی خون می شوند و لذا برای بدن بسيار مفيدند؛ بنابراين رژيم غذايی حاوی اين تركيبات نقش مهمی در سلامت بدن دارند كه به تعدادی از آنها اشاره می كنيم:
انواع مغزها
مغزهايی مانند : بادام زمينی و بادام حاوی تركيبات فيتواسترول می باشند. 30 گرم بادام زمينی حاوی 28 ميلی گرم فيتواسترول می باشد. اين مغزها هم‌چنين حاوی پروتئين فراوانی نيز می باشند، از اين مغزها می توان در تهيه برخی از دسرها استفاده كرد و يا به‌عنوان ميان وعده آنها را مصرف كرد و بهتر است از نوع بدون نمک آن استفاده كرد.
دانه‌ها (غلات)
برخی از غلات حاوی مقادير زيادی فيتواسترول می باشند كه از جمله می توان به چاودار و محصولات حاصل از آن مانند نان چاودار، سبوس گندم، و جوانه گندم اشاره كرد. نصف فنجان جوانه گندم حاوی 197 ميلی گرم فيتواسترول می باشد. اين دانه‌ها حاوی فيبر فراوان نيز می باشند. می توان از جوانه گندم در ماست و يا سالاد و يا سوپ‌ها استفاده كرد. از آرد جوانه گندم می توان در تهيه انواع كيک ها و پن‌كيک استفاده كرد.
روغن‌ها
از روغن‌های حاوی فيتواسترول می توان در پخت و پز استفاده كرد. برخی از روغن‌های گياهی كه حاوی مقادير زيادی تركيبات فيتواسترول می باشند عبارتند از: روغن كنجد و روغن كانولا؛ يک قاشق غذاخوری روغن كانولا، حاوی 92 ميلی گرم فيتواسترول می باشد.
سبزيجات
از ميان سبزيجاتی كه می توان به آن اشاره كرد: كلم بروكلی می باشد كه نصف فنجان كلم بروكلی حاوی 34 ميلی گرم فيتواسترول می باشد.
منبع : سايت webMD
مترجم : نوری فرد