مقالات >> تغذیه >> آداب غذا خوردن ملل >>
خوردن وآشامیدن در هندوستان نیز مانند سایر فرهنگ‌ها دارای جایگاه ویژه‌ای بوده و دارای فرهنگ و آداب و رسوم خاص می‌باشد. آداب میز غذا از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است، اگرچه همیشه یک سری قوانین و آدابِ غذا خوردن در فرهنگ‌ها وجود دارد که باید حتماً رعایت شود. زمانی که در رستوران‌های هند و یا خانه‌های مردم غذا می‌خورید باید آداب غذا خوردن را رعایت کنید.
کارد، چنگال و قاشق
اگرچه آشپزی و پخت و پز کردن در آشپزخانه‌های کشور هندوستان مستلزم استفاده از وسایل و ابزار بُرنده مانند انواع کارد، چنگال و غیره می‌باشد که برای موارد مختلف از آنها استفاده می‌شود، اما طبق سنتی که در هندوستان وجود دارد هندی‌ها به هنگام خوردن از قاشق و چنگال و کارد استفاده نمی‌کنند. از نظر آنها خوردن بسیاری از غذاها مانند انواع نان‌های هندی و کاری (به گوشت پخته شده همراه با سبزیجات گفته می‌شود که با انواع سُس‌ها سرو می‌شود) زمانی لذت‌بخش است که با دست خورده شود. گفته می‌شود که شاه ایران، زمانی که سفری به هندوستان داشته‌اند چنان تحت تأثیر این رسم مردم هند (غذا خوردن با دست و بدون استفاده از قاشق و چنگال) قرار می‌گیرد که نکتة جالبی را اظهار می‌دارد، وی می‌گوید: غذا خوردن با قاشق و چنگال مثل این می‌باشد که به کمکِ یک مترجم عاشق شوی!
هندی‌ها معمولاً غذا خوردن با دست را اینگونه توجیه می‌کنند: غذا مقدس است و باید با دست لمس شده و خورده شود تا لذتِ خوردنِ آن حس شود. غذایی که با کارد و چنگال خورده می‌شود هیچ لذتی ندارد. خوردن با دست از آدابِ غذا خوردن در هند به شمار می‌آید که نیاز به تمرین و تجربه دارد و لازمه آن تمیز بودن دست می‌باشد. در ابتدا، دستها بویژه در قسمت ناخن‌ها باید کاملاً شسته شوند. در هندوستان، بلند بودن ناخن غیر بهداتشتی محسوب می‌شود (البته به‌جز در افرادی که مرتاض هستند)؛ از آن‌جایی که پاکیزه بودن دستها به هنگام غذا خوردن از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد لذا تمام رستوران‌ها در هند یک سینک فقط برای شستن دستها دارند و آن را طوری تعبیه کرده‌اند که در معرض دید عموم باشد، البته پس از شستن دست نباید دستان خود را با حوله خشک کنید. یعنی دستان شما پس از شستن نباید با چیز دیگری تماس داشته باشد حتی حوله! به هنگام سفر کردن به هندوستان به یاد داشته باشید که حتی برای برداشتن و یا نوشیدنی از دست چپ استفاده نکنید.
البته این کار برای شما مشکل به نظر می‌آید پس بهتر است به هنگام غذا خوردن تصور کنید دستِ چپِ شما را با زنجیری به دگمه پیراهنتان بسته‌اند شما نمی‌توانید از آن استفاده کنید! البته بعد از خوردنِ غذا نیز باید مجدداً دستان خود را بشویید.
هنگام استفاده از انگشتان دست، غذا توسط تکه‌ای نان جمع شده و سریعاً به دهان گذاشته می‌شود. در هندِ شمالی، زمانی که غذای کاری خورده می‌شود نباید اجازه دهید که تمام انگشتان شما آغشته به آب و یا سُس گوشت شود و فقط از نوک انگشتان باید استفاده شود، خم کردنِ سر تا اندازه‌ای به سمت بشقابِ غذا و یا نزدیک کردن بشقاب غذا به دهان معمولاً قابل قبول می‌باشد. زمانی که از نان‌های نازک و پهن ماند (چاپاتی، روتی و نان) همراه با غذا استفاده می‌شود، بهتر است با استفاده از تکه‌های نان غذا را در بشقاب جمع کرده تا سُس و روغن غذا جذب نان شود.
البته تمام غذاهای هندی با دست خورده نمی‌شوند، غذاهایی که آبدار و یا باصطلاح آبکی می‌باشند مانند سوپ‌ها با قاشق خورده می‌شوند. در هند شمالی، غذاهایی مانند برنج ممولاً با قاشق خورده می‌شوند. علاوه بر این، قاشق و چنگال معمولاً در مواردی که لازم است تا از یک ظرف بزرگ‌تر و عمومی غذا برداشته شده و به داخل ظرف خود بریزید استفاده می‌شود، زیرا در این مورد استفاده کردن از دست برای ریختنِ غذا به داخل ظرفِ خود کمال بی‌ادبی محسوب می‌شود. در قدیم، هندی‌ها استفاده از چنگال و چاقو را به هنگام سرو غذا بلد نبودند و از این ابزار فقط در آشپزخانه استفاده می‌کردند؛ قاشق‌ها نیز معمولاً چوبی بودند و کم‌کم قاشق‌های فلزی جایگزین آنها شدند.
جوتا- Jutha
مفهوم کلمه جوتا از نظر مردم هند (البته در مناطق مختلف هند، تلفظ این کلمه متفاوت است) یعنی هر چیزی که با دهان و یا بزاق شما تماس پیدا کند- و به عقیده آنها تعارف کردنِ جوتا (غذایی که در حال خوردنِ آن می‌باشید) به کس دیگر کاملاً بی‌ادبی محسوب می‌شود و باقیمانده غذای خود (غذای دست خورده) را فقط به دام و یا افراد بسیار نزدیک خانواده‌خود بدهید.
دستِ راست
یک قانون مهم و پراهمیت در هنگام غذا خوردن این است که همیشه به هنگام غذا خوردن و یا گرفتن غذا، از دستِ راست خود استفاده کنید. دست چپ، از نظر هندی‌ها دستِ غیر تمیز و غیر بهداشتی به حساب می‌آید و استفاده کردن از آن موقع صرف غذا بی‌ادبی می‌باشد؛ زیرا هندی‌ها به‌هنگام توالت رفتن از دستِ چپ برای شستن خود استفاده می‌کنند از اینرو از نظر آنها این دست غیر بهداشتی می‌باشد. از آن‌جایی که در آداب هندی‌ها، جوتا- هر چیزی که با بزاق دهان در تماس قرار گرفته- پسندیده نمی‌باشد لذا زمانی که می‌خواهید غذا را از دیس غذا به داخل بشقاب خود بریزید فقط باید از دست چپ خود استفاده کنید و قاشق را در دستِ چپ خود بگیرید. از دست راست نباید استفاده شود زیرا دست راستِ شما به هنگام غذا خوردن با دهان و بزاق دهان شما آلوده شده و جوتا می‌باشد!
در بعضی موارد، استفاده از دست چپ پذیرفته می‌باشد مانند زمانی که پیاز و یا موادی از این قبیل را همراه با غذای خودمیل می‌کنید. البته در روستاها و مناطق دور افتاده هند غذا خوردن با دست راست چندان جدی گرفته نمی‌شود و می‌توان از دست چپ نیز استفاده کرد؛ هم‌چنین در بعضی اقوام هند، افرادی که چپ دست می‌باشند می‌توانند با دستِ چپ خود غذا بخورند
گوشت گاو و خوک:
تقریباً تمام هندوها، گاو را موجودی مقدس می‌دانند و گوشت گاو را نمی‌خورند، مانند مسلمانان که گوشت خوک را غیر بهداشتی و خوردن آن را حرام می‌دانند. لذا در منوی (لیستِ) غذایی رستوران‌هایی که در مناطق نسبتاً قدیمی‌تر قرار دارند گوشت گاو و خوک دیده نمی‌شود و نباید از آنان تقاضای این نوع غذاها را کرد زیرا نوعی اهانت و توهین به حساب می‌آید.
سایر آداب :
در مناسبت‌ها و مهمانی‌های رسمی، رسم بر این است که تمامی افراد اجازه دهند در ابتدا میزبان و یا افراد مسن‌تر- افراد مسن‌تر بر میزبان ارجحیت دارند- شروع به خوردن غذا نمایند و سپس بقیه افراد شروع کنند. تمامی افراد باید قبل از خوردن غذا و نشستن بر سر میز دستان خود را بشویند زیرا بعضی از غذاها ترجیحاً با دست خورده می‌شود. علاوه بر این، شستن دستها پس از خوردن غذا نیز الزامی است. معمولاً یک ظرف کوچک (همراه با آب ولرم و کمی لیمو) برای هر فرد در نظر گرفته می‌شود تا انگشتان خود را بشوید. لزومی ندارد که از تمامی غذاهای چیده شده بر سر میز خورده شود اما تمام کردن غذایی که داخل بشقاب غذای شما هست، الزامی است بنابر این به همان میزانی که میل دارید غذا در بشقاب خود بریزید.
نوع غذاها:
نوع غذاهایی که در هندوستان خورده می‌شود بسیار متنوع است و بستگی به منطقه و فرهنگ دارد. بطور مثال: در هندِ شمالی، برنج یکی از اقلام پرمصرف غذا می‌باشد، در حالیکه در هند جنوبی، روتی (نوعی نان از آرد گندم) زیادتر خورده می‌شود. غذاهای هندی معمولاً بسیار تند و پرادویه می‌باشند. انواع مختلفی از کاری (تهیه شده از تخم‌مرغ، ماهی، گوشت و یا سبزیجات) در آن‌جا سرو می‌شود که بسیار معروف می‌باشد. گیاهخواری نیز در هند بسیار رایج است خصوصاً در بین مرتاض‌ها و در بین اقوام مذهبی؛ هر گروه و مذهبی در هند، قوانین خاصی برای مواد غذایی و غذا خوردن دارند.
مترجم : نوري فرد