مقالات >> تغذیه >> دانستنی های تغذیه >>
با رعايت اين نكته كه چندساعت قبل از انجام آزمايش خون بايد از خوردن و آشاميدن خودداری نمود، می توان جواب آزمايش مطمئن و دقيقی را گرفت.
ناشتا بودن قبل از انجام آزمايش خون بسيار مهم و ضروری می باشد و در دقيق بودن جواب آزمايش تأثير زيادی دارد. زمانی كه غذايی را می خوريم بدن شروع به تجزيه تركيبات مواد غذايی كرده و سپس اين تركيبات از طريق رگها وارد جريان خون می شوند، از آن‌جايی كه خون مورد آزمايش از هر نظر (ميزان قند خون، تركيبات موجود در خون و....) مورد كنكاش و بررسی قرار می گيرد بنابراين عدم ناشتا بودن به‌هنگام دادن خون می تواند بر روی جواب آزمايش تأثير منفی گذاشته و پزشک مربوطه را در تشخيص درست و دقيق دچار اشتباه نموده و سبب شود پزشک تصوير نادرستی از عملكردهای فيزيولوژيک فرد داشته باشد.
1- آزمايشاتی كه ناشتا بودن برای انجام آنها ضروری است:
ناشتا بودن قبل از انجام چنين آزمايشاتی ضروری می باشد مانند: آزمايش اندازه‌گيری قند خون ناشتا، چربی خون، متابوليک، كلسترول، تری گليسريد و HDL. اين آزمايشات به‌دنبال بررسی و تعيين ميزان قند خون و كلسترول موجود در خون می باشد و هر نوع ماده غذايی كه قبل از آزمايش خورده شود می تواند منجر به نادرستی جواب آزمايش گردد.
چند ساعت قبل از انجام آزمايش بايد ناشتا بود؟
پزشک مربوطه حتماً توصيه‌های لازم را در مورد ناشتا بودن چند ساعت قبل از انجام آزمايش انجام می دهد، اما به هر حال زمان استاندارد برای ناشتا بودن 8 تا 12 ساعت قبل از انجام آزمايش خون می باشد. بنابراين به گونه‌ای برنامه‌ريزی داشته باشيد كه آزمايشات خود را صبح انجام دهيد زيرا در اين صورت فقط لازم است كه از شب تا صبح چيزی نخوريد. قبل از انجام آزمايش قند خون لازم است كه 8 ساعت قبل از آن ناشتا باشيد. اين آزمايش معمولاً صبح‌ها انجام می شود. زيرا پس از يک دوره استراحت بدن (شب تا صبح) می توان آزمايش دقيق‌تری داشت.
ناشتا بودن به‌مدت 12 ساعت قبل از انجام آزمايش كلسترول خون و تری گليسريد ضروری است؛ موسسه قلب امريكا در مورد اندازه‌گيری قند خون و كلسترول كه امروزه توسط بعضی دستگاه‌ها در برخی مراكز خريد و يا فروشگاه‌ها به‌صورت فوری انجام می شود هشدار داده است زيرا مدت زمان ناشتا بودن فرد در اين موارد اصلاً رعايت نمی شود و در نتيجه جواب آزمايشات اصلاً دقيق نيست.
بايدها و نبايدهای قبل از انجام آزمايش خون
با نوشيدن آب فراوان، بدن خود را سيراب نگه داريد. اگر پزشک مربوطه به شما توصيه‌هايی قبل از انجام آزمايش داشته، حتماً انجام دهيد؛ لازم به ذكر است كه خوردن اين داروها قبل از انجام آزمايش مجاز نمی باشد: كورتيكو استروئيد، استروژن و يا آندروژن، قرص‌های ضدبارداری، قرص‌های ادرارآور، داروهای ضد افسردگی (هالوپری دال)، برخی از آنتی بيوتيک ها و هم‌چنين نياسين.
سيگار نكشيد، در مدت زمانی كه ناشتا هستيد از انجام ورزش خودداری كنيد و به‌جز آب از خوردن ساير نوشيدنی ها خودداری كنيد، بهتر است از آدامس جويدن نيز در طول مدت ناشتايی خودداری كنيد؛ رعايت نكردن هريک از اين عوامل می توانند بر روی جواب دقيق آزمايش تأثير گذاشته و در نتيجه نتايج مطلوبی به‌دست نمی آيد.
توصيه‌های پزشک را رعايت كنيد:
از آن‌جايی كه با يک آزمايش خون، چندين فاكتور (كلسترول، قند، تری گليسريد و....) با هم اندازه‌گيری می شود و برخی از آزمايش‌ها نيازمند 8 ساعت ناشتايی و برخی ديگر نيازمند 12 ساعت ناشتايی و يا برخی ديگر ناشتا بودن در آنها ضروری نمی باشد لذا توصيه‌های پزشک مربوطه را در مورد مدت زمان ناشتا بودن قبل از انجام آزمايش خون جدی گرفته و اگر لازم است از خوردن آب نيز خودداری كنيد.
قبل از آزمايش قند خون چه چيزهايی را نخوريم؟
انجام آزمايشات خون ضروری است و هر فردی در طول زندگی خود حداقل مجبور می شود حداقل يک بار و يا بيشتر آن را انجام دهد. با توجه به نوع آزمايش خونی كه انجام می دهيد لازم است از خوردن و آشاميدن مواد غذايی خاصی خودداری كنيد تا جواب آزمايش دقيق و درستی داشته باشيد، در برخی موارد ممكن است لازم باشد از خوردن و آشاميدن هر نوع ماده غذايی قبل از انجام آزمايش خودداری كنيد و در برخی موارد ديگر نيز ممكن است مجاز باشيد كه برخی مواد غذايی را بخوريد. در اين‌جا برخی از مواد غذايی و نوشيدنی هايی كه قبل از انجام آزمايش خون بايد از آنها اجتناب كرد، ذكر می شود.
1- نوشابه‌های گازدار
قند خون به مقدار بسيار زيادی تحت تأثير مواد غذايی كربوهيدرات‌دار می باشد و يكی از بدترين مواد قندی حاوی كربوهيدرات، نوشابه‌های گازدار می باشند بنابراين از مصرف آنها قبل از انجام آزمايش خون خودداری كنيد.
2- آب ميوه‌های غير طبيعی
از آن‌جايی كه آب ميوه‌های غير طبيعی نيز حاوی مقادير زيادی كربوهيدرات، قند مصنوعی و طعم‌دهنده‌ها می باشند لذا به عقيده اكثر كارشناسان و متخصصان تغذيه تقريباً مانند نوشابه‌های گازدار از خوردن آنها قبل از انجام آزمايش خون بايد اجتناب كرد. كربوهيدرات بالا و هم‌چنين قند فراوان موجود در آب‌ميوه‌های مصنوعی باعث خنثی كردن اثر انسولين در بدن شده و در نتيجه جواب آزمايش به‌دست آمده ارزش چندانی نخواهد داشت. لذا از خوردن آب‌ميوه‌های مصنوعی قبل از انجام آزمايش خون خودداری كنيد.
3- قهوه
قهوه به خودی خود مشكلی ايجاد نمی كند، بلكه قند و خامه موجود در اكثر قهوه‌های آماده مشكل‌ساز می باشد؛ دقيقاً مانند آب‌ميوه‌های غير طبيعی، خامه و قند فراوان موجود در قهوه‌های آماده سبب خنثی شدن عملكرد انسولين و در نتيجه بی ارزش بودن جواب آزمايش می گردد. بنابراين اگر می خواهيد قبل از انجام آزمايش خون، قهوه ميل كنيد بهتر است 3 ساعت قبل از انجام آزمايش و البته قهوه سياه ميل كنيد تا جواب دقيق‌تری داشته باشيد.
4- شيره
انواع شيره‌ها (مانند شيره انگور) حاوی بيشترين مواد قندی می باشند. لذا سبب خنثی كردن عملكرد انسولين در بدن می شوند. بنابراين از خوردن آنها قبل از انجام آزمايش خون اجتناب نمائيد.
5- ساير مواد قندی
بهتر است از خوردن غلات و حبوبات غير سبوس‌دار قبل از انجام آزمايش قند خون خودداری كنيد. هم‌چنين از خوردن ساير مواد غذايی كه حاوی قند فراوان و انواع طعم‌دهنده‌ها و كربوهيدرات فراوانی می باشند خودداری كنيد.
قبل از آزمايش كلسترول خون چه چيزهايی را نخوريم؟
1- برای آزمايش كلسترول خون، ناشتا بودن نيز امری ضروری می باشد. بهتر است برای انجام آزمايش كلسترول خون از پزشک مربوطه و يا آزمايشگاهی كه قرار است در آن‌جا آزمايش انجام شود سوال كنيد كه مدت زمان ناشتا بودن برای انجام آزمايش بايد چند ساعت باشد؛ بعضی اوقات مدت زمان ناشتا بودن 6 تا 8 ساعت است و در برخی موارد در تمام طول شب (از شب تا صبح) بايد ناشتا بود و در مواردی نيز زمان ناشتا بودن به 12 ساعت نيز می رسد.
2- سعی كنيد به گونه‌ای برنامه‌ريزی كنيد كه آزمايش كلسترول خون را صبح زود انجام دهيد. به‌ويژه اگر از شما خواسته شده كه 12 ساعت قبل از انجام آزمايش ناشتا باشيد، در اين صورت می توانيد ساعت 6 و يا كمی ديرتر شام خود را خورده و صبح زود بيدار شده به آزمايشگاه رفته و آزمايش را انجام دهيد.
3- به آن چه كه چند روز قبل از انجام آزمايش می خوريد نيز دقت كافی داشته باشيد؛ از خوردن گوشت قرمز، تخم‌مرغ و ساير مواد غذايی كه حاوی چربی و كلسترول بالايی می باشد خودداری كنيد. در اين‌صورت می توانيد اميدوار باشيد كه جواب آزمايش دقيقی خواهيد داشت.
4- اگر مجبور هستيد كه به توصيه پزشک مربوطه هر چند وقت يک بار آزمايش كلسترول خون انجام دهيد رژيم غذايی خود را تغيير ندهيد زيرا دكتر با توجه به رژيم غذايی روزمره شما می تواند تشخيص دهد كه چرا كلسترول خون شما بالا می باشد.
5- در طول ساعت‌های ناشتايی می توانيد آب بنوشيد.
6- از پزشک و يا آزمايشگاه مربوطه بپرسيد كه آيا محدوديتی در خوردن قهوه داريد يا خير؟ زيرا در برخی موارد شما اجازه داريد كه قهوه بخوريد حتی اگر در ساعت‌های ناشنايی باشيد.
7- زمانی كه برای آزمايش می رويد صادق باشيد، مثلاً اگر قرار بوده كه 12 ساعت ناشتا باشيد اما شما 8 ساعت ناشتا بوده‌ايد به فردی كه از شما آزمايش خون می گيرد اين مورد را يادآور شويد.
منبع : سايت webMD
مترجم : نوری فرد